Η υπαγωγή στην διαδικασία της Πτώχευσης ρυθμίζεται πλέον κατά βάση από τον Κώδικα Αφερεγγυότητας του 2020. Με την έκδοση του επήλθαν αρκετές αλλαγές στις προυπάρχουσες ρυθμίσεις της νομοθεσίας, με κυριότερη την απόδοση πλέον εξέχουσας βαρύτητας στο συμφέρον των πιστωτών.
Προκειμένου να υπαχθεί ένα πρόσωπο στη διαδικασία της Πτώχευσης, πρέπει να υποβάλει αντίστοιχη Αίτηση ενώπιον του εκάστοτε αρμόδιου Δικαστηρίου.
Επίσης, στον νόμο τίθενται τέσσερις προυποθέσεις υπαγωγής στην διαδικασία, τρεις εκ των οποίων είναι θετικές, ενώ η τελευταία αρνητική.
1. Ύπαρξη Πτωχευτικής Ικανότητας
Πλέον η ύπαρξη Πτωχευτικής Ικανότητας απεξαρτάται πλήρως από την ύπαρξη Εμπορικής Ιδιότητας.
Έτσι, Πτωχευτική Ικανότητα έχουν:
-Όλα τα φυσικά πρόσωπα
-Μόνο τα νομικά πρόσωπα με οικονομικό σκοπό και όχι απαραίτητα εμπορικό, του οποίου η επιδίωξη αρκεί. Θεωρούνται , επίσης, νομικά πρόσωπα με πτωχευτική ικανότητα και οι βασικές εμπορικές εταιρίες, π.χ. Α.Ε., Ι.Κ.Ε.
2. Παύση πληρωμών ή άλλος λόγος οικονομικών δυσκολιών
Ως Παύση Πληρωμών νοείται η αδυναμία εκπλήρωσης των ληξιπρόθεσμων χρηματικών υποχρεώσεων ενός προσώπου κατά γενικό και μόνιμο, διαρκή τρόπο. Το κριτήριο της γενικότητας αφορά την συνολικότητα αδυναμίας εκπλήρωσης απέναντι στις οφειλές, και όχι απλά σε μερικές από αυτές.
Ως Επαπειλούμενη Αδυναμία Εκπλήρωσης νοείται οποιοσδήποτε άλλος λόγος οικονομικών δυσκολιών, που συνεπάγεται την πρόβλεψη μελλοντικής Παύσης Πληρωμών.
3. Ύπαρξη ικανού ενεργητικού – Επάρκεια ενεργητικού
Απαιτείται, επιπλέον, η πιθανολόγηση της Επάρκειας του ενεργητικού του προσώπου όσον αφορά την κάλυψη των εξόδων της πτωχευτικής διαδικασίας.
Ως Ανεπάρκεια του ενεργητικού εννοείται η έλλειψη των αναγκαίων χρημάτων ή ευχερώς ρευστοποιήσιμης (μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα) περιουσίας, για την αποπληρωμή των χρεών.
Απόρριψη της αίτησης λόγω έλλειψης ενεργητικού
Η απόρριψη της Αίτησης για τον λόγο αυτό, εξομοιώνεται κατά μία έννοια με την κήρυξη σε Πτώχευση. Συγκεκριμένα επέρχονται οι κάτωθι συνέπειες στο πρόσωπο του οφειλέτη:
- Πληροφόρηση τρίτων για την αφερεγγυότητα του αιτούντα με καταχώριση του ονόματος του στο ΗΜΦ, στο ΓΕΜΗ και στο Σύστημα Αθέτησης Υποχρεώσεων του Τειρεσίας Α.Ε., κατόπιν διαταγής του αρμόδιου για την πορεία της Αίτησης Δικαστηρίου.
- Εφαρμογή του νόμου περί προστασίας των εργαζομένων σε περίπτωση αφερεγγυότητας του εργοδότη.
- Επιφύλαξη ποινικών συνεπειών.
- Έναρξη του διαστήματος της τριετίας για την Απαλλαγή του οφειλέτη, από την ημέρα καταχώρισης της αφερεγγυότητας του.
4. Μη παράλληλη διενέργεια άλλης Προπτωχευτικής διαδικασίας
Τέλος, η μοναδική αρνητική προυπόθεση είναι να μην διενεργείται παράλληλα κάποια άλλη εκ των προπτωχευτικών διαδικασιών. Αυτές είναι ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης των οφειλών και η προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης.
Μηχανισμός της Απαλλαγής του οφειλέτη
Η “Απαλλαγή” του οφειλέτη από τα χρέη του δεν επέρχεται με αυτή καθ’ αυτή την υπαγωγή του στη διαδικασία της πτώχευσης ή την απόρριψη της αίτησης του λόγω ανεπαρκούς ενεργητικού. Εξάλλου κάτι τέτοιο θα αντέβαινε στο πνεύμα της υπάρχουσας νομοθεσίας, η οποία προτάσσει το “συμφέρον των πιστωτών”. Αντίθετα, επέρχεται με την πάροδο ενός συγκεκριμένου διαστήματος (3ετίας ή 5τίας) και μόνο για το υπολοιπόμενο των χρεών του οφειλέτη, δηλαδή για τις οφειλές που αυτός δεν μπόρεσε ούτε με την διαδικασία τις πτώχευσης να εξυπηρετήσει.
Επίσης, τίθενται στο νόμο η ειδική προυπόθεση του “καλόπιστου” οφειλέτη, δηλαδή αυτού που δεν δρα με δόλο ζημίωσης των πιστωτών του.
“Απαλλαγή” ή Διαγραφή χρεών;
Σύγχιση επικρατεί περί της φύσης της απαλλαγής από τα χρέη, ενώ συνήθης είναι και η φράση “διαγραφή” των χρεών. Σημαντικό είναι να τονισθεί ότι δεν πρόκειται περί μηχανισμού διαγραφής των υφισταμένων χρεών. Τα χρέη αυτά δεν καταργούνται, απλά περιορίζεται η ικανοποίηση τους σε αυτό που ονομάζεται “πτωχευτική περιουσία”. Αυτό σημαίνει ότι οι δανειστές δεν μπορούν να απαιτήσουν την ικανοποίηση τους (μη απαιτητά) από τον οφειλέτη με οποιοδήποτε άλλο πέραν της “πτωχευτικής περιουσίας” πρόσφορο μέσο. Η απαλλαγή επέρχεται, με βάση την νομοθετική ρύθμιση, αυτομάτως και άμεσα.
Πέραν της ανωτέρω ευνοικής ρύθμισης, από την απαλλαγή του οφειλέτη, αρχίζει και η διακοπή υπεγγυότητας του εισοδήματος του στην “πτωχευτική περιουσία”, στην οποία πριν την απαλλαγή μέρος αυτού υπαγόταν.