Δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Κανονισμός (ΕΕ) 2017/2394 σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών και με την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004.
Όπως είχε αναφερθεί από το στάδιο συζήτηση για την ψήφισή του, ο νέος κανονισμός στοχεύει στην ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών από τις απάτες και την ταχύτερη ανίχνευση των εμπόρων που εφαρμόζουν αθέμιτες πρακτικές.
Σύμφωνα με το νέο Κανονισμό, οι εθνικές αρχές θα έχουν διευρυμένες αρμοδιότητες για να μπορούν να ανιχνεύουν τυχόν παραβιάσεις του νόμου προστασίας των καταναλωτών στις ηλεκτρονικές/διαδικτυακές αγορές και να συντονίζουν καλύτερα τις δράσεις τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι νέες αρμοδιότητες των αρχών και παραδείγματα παραβάσεων
Οι διευρυμένες αρμοδιότητες των εθνικών αρχών θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:
- τη δυνατότητα να ζητούν πληροφορίες από τα «τομεακά αρχεία και μητρώα» (“domain registrars and banks”) για τον εντοπισμό εμπόρων που χρησιμοποιούν αθέμιτες πρακτικές
- τη δυνατότητα να πραγματοποιούν δοκιμαστικές αγορές και να αγοράζουν αγαθά ή υπηρεσίες με καλυμμένη ταυτότητα
- τη δυνατότητα να επιβάλουν την ανάρτηση μιας προειδοποίησης, καθώς και τη δυνατότητα να ζητούν την αφαίρεση ή απενεργοποίηση του ψηφιακού περιεχομένου από μία ιστοσελίδα ή εφαρμογή, εάν δεν υπάρχουν άλλα αποτελεσματικά μέσα για την παύση μιας παράνομης πρακτικής
- την επιβολή κυρώσεων, όπως πρόστιμα
- την παροχή ενημέρωσης στους καταναλωτές σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να ζητούν αποζημίωση
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μερικά παλαιότερα παραδείγματα πρακτικών που στο μέλλον θα αντιμετωπίζονται πιο αποτελεσματικά χάρη στο νέο κανονισμό είναι, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- μια προωθητική ενέργεια μικρής διάρκειας από αεροπορική εταιρεία, η οποία αργότερα ακύρωσε τα μειωμένης τιμής εισιτήρια
- μια προσφορά για να κερδίσει κάποιος ένα τηλέφωνο για 1 € η οποία «κρύβει» από πίσω της την υποχρέωση μίας μακροχρόνιας συνδρομής
- ένας έμπορος στο διαδίκτυο (ηλεκτρονικό κατάστημα) που δεν παραδίδει τα έπιπλα που ισχυρίζεται ότι πωλεί και ο οποίος μετεγκαταστάθηκε 4 φορές σε διάστημα 3 ετών
- καταγγελίες σχετικά με τις τιμές ενοικίασης αυτοκινήτων που γίνονται στα ευρωπαϊκά κέντρα καταναλωτών και δείχνουν ότι οι καταναλωτές υφίστανται διακρίσεις βάσει της χώρας καταγωγής τους
Αντιμετώπιση εκτεταμένων παραβάσεων
Ένας από τους βασικούς σκοπούς του νέου Κανονισμού είναι η αντιμετώπιση εκτεταμένων παραβάσεων της νομοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών.
Στοι πλάισιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συντονίζει τις ενέργειες σε περιπτώσεις όπου μια παράβαση έχει βλάψει, βλάπτει ή ενδέχεται να βλάψει τα συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών σε τουλάχιστον τα δύο τρίτα των κρατών μελών της ΕΕ τον οποίων ο πληθυσμός αντιστοιχεί τουλάχιστον στα δύο τρίτα του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ.
Ένα από τα βασικά αιτήματα του ΕΚ κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο ήταν η ενίσχυση της συμμετοχής των οργανώσεων και ενώσεων των καταναλωτών. Έτσι, θα διαδραματίζουν ενεργό ρόλο έχοντας την εξουσία να εκδίδουν προειδοποίηση στις αρμόδιες αρχές των σχετικών κρατών μελών και στην Επιτροπή για τις εικαζόμενες παραβάσεις που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό («εξωτερική προειδοποίηση»).
Προκειμένου δε να ενισχυθεί η ανταλλαγή πληροφοριών για τον εντοπισμό παραβάσεων, ο Κανονισμός προβλέπει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να καταρτίσει και να διατηρεί ηλεκτρονική βάση δεδομένων για όλες τις επικοινωνίες μεταξύ των αρμόδιων αρχών, των ενιαίων γραφείων σύνδεσης και της Επιτροπής.
Αντιδράσεις
Αξίζει να σημειωθεί ότι ήδη από τη συζήτηση για το νέο Κανονισμό έχουν καταγραφεί αντιδράσεις από οργανώσεις για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των καταναλωτών.
Μεταξύ άλλων, η Ευρωβουλευτής των Πειρατών, Julia Reda, η οποία καταψήφισε τον Κανονισμό, επεσήμανε ότι σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι εθνικές αρχές προστασίας των καταναλωτών μπορούν να διατάξουν οποιοδήποτε άγνωστο τρίτο μέρος να αποκλείσει την πρόσβαση σε δικτυακούς τόπους χωρίς να απαιτείται έγκριση από δικαστήριο.
Η επίμαχη διάταξη (άρθρο 9 παρ. 4) προβλέπει τα εξής:
«Οι αρμόδιες αρχές έχουν τουλάχιστον τις ακόλουθες εξουσίες επιβολής:
….ζ) όταν δεν υπάρχουν άλλα αποτελεσματικά μέσα για την επίτευξη της παύσης ή της απαγόρευσης της παράβασης που καλύπτεται από τον παρόντα κανονισμό και προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος σοβαρής βλάβης των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών:
i) την εξουσία να αφαιρούν περιεχόμενο ή να περιορίζουν την πρόσβαση σε επιγραμμική διεπαφή ή να διατάσσουν τη ρητή αναγραφή προειδοποίησης προς τους καταναλωτές κατά την πρόσβασή τους σε επιγραμμική διεπαφή·
ii) την εξουσία να διατάσσουν έναν πάροχο υπηρεσιών υποδοχής να διαγράψει, να απενεργοποιήσει ή να περιορίσει την πρόσβαση σε επιγραμμική διεπαφή· ή
iii) κατά περίπτωση, την εξουσία να διατάσσουν καταχωρητές ή μητρώα τομέα να διαγράψουν ένα πλήρως εγκεκριμένο όνομα τομέα και να επιτρέπουν στην οικεία αρμόδια αρχή να προβεί σε σχετική καταχώρηση, μεταξύ άλλων, ζητώντας από τρίτο μέρος ή άλλη δημόσια αρχή να εφαρμόσει αυτά τα μέτρα».
Δείτε αναλυτικά το νέο Κανονισμό στην ελληνική γλώσσα εδώ.