Forensic Architecture, Τέχνη ή Αποδεικτικό Μέσο;

14
Oct
2024
14.10.2024

Η Forensic Architecture είναι μία διεπιστημονική ερευνητική ομάδα, η οποία εδρεύει στο Πανεπιστήμιο Goldsmith στο Λονδίνο. Τα μέλη της ομάδας αυτής προέρχονται από διάφορους επιστημονικούς και καλλιτεχνικούς χώρους, όπως είναι μεταξύ άλλων είναι αυτοί της αρχιτεκτονικής, της νομικής, της δημοσιογραφίας, της πληροφορικής, της φωτογραφίας και του κινηματογράφου.

Ο όρος Forensic Architecture μπορεί να αποδοθεί εν μέρει με την έννοια “Δικανική Αρχιτεκτονική”. Ωστόσο ο όρος δικανική δεν πλοιρεί το ερμηνευτικό εύρος του “forensic”, που σημαίνει “σχετικός με το forum”, δηλαδή σχετικός με το δικαστήριο ή τον δημόσιο χώρο ή δημόσια συζήτηση. 

Το πεδίο δράσης τους κινείται σε τρεις πυλώνες: το πεδίο, το εργαστήριο και το forum. Το πεδίο είναι ο χώρος που έχουν συντελεστεί οι πράξεις που ζητείται να εξιχνιαστούν, το εργαστήριο, ο χώρος που επεξεργάζονται τα δεδομένα που έχουν συλλέξει και το forum, ο χώρος που παρουσιάζονται τα πορίσματα τους.

Στόχος της πολυσύστατης αυτής ομάδας είναι η ανάδειξη νέων τεχνικών για την έρευνα και τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων. Αναλαμβάνει ρόλο πραγματογνώμονα, που παρέχει επιστημονική υποστήριξη σε δικαστικές υποθέσεις, εισάγοντας ένα νέο τρόπο σκέψης και δράσης. Ακολουθώντας μεθοδολογία παρόμοια με των ιστορικών, αξιοποιεί θραύσματα του παρελθόντος, έτσι ώστε να μπορέσει να αποδώσει, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το ιστορικό αφήγημα του εν λόγω γεγονότος.

Η Forensic Architecture συλλέγοντας μεγάλο αριθμό στοιχείων, επαληθεύοντας τα και συνθέτοντας μετά με αυτά ένα τελικό αφήγημα, επιδιώκει να προσεγγίσει όσο το δυνατόν περισσότερο την πραγματικότητα του συμβάντος. Για την διαμόρφωση αυτού του αποτελέσματος αξιοποιεί εξελιγμένα τεχνολογικά εργαλεία, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται συνδυαστικά μεταξύ τους, ώστε να αποδώσουν ένα ορθό και σύμφωνο με τους κανόνες της χωροχρονικής και αισθητικής λογικής, αποτέλεσμα.

Μερικές από τις μεθόδους που αξιοποιούν για αυτό τον σκοπό είναι οι εξής: η τρισδιάστατη μοντελοποίηση (3d modeling), η φωτογραμμετρία (photogrammetry), η τηλεπισκόπηση (remote sensing), η προσομοίωση (simulation). Κρίσιμη παραδοχή στο modus operandi τους είναι το ότι για την όσο το δυνατόν καλύτερη προσέγγιση της αλήθειας ενός παρελθοντικού γεγονότος, τα υλικά στοιχεία και οι μάρτυρες βρίσκονται σε αρμονική και όχι ανταγωνιστική σχέση.

Το έργο που παράγει η Forensic Architecture αρκετές φορές δεν γίνεται δεκτό από τα παραδοσιακά δικαστήρια. Ωστόσο, οι προοπτικές των πορισμάτων τους ως αποδεικτικά μέσα μπορούν να εξετασθούν μέσα από την χρήση τους στην Υπόθεση Irving v. Lipstadt, περί συκοφαντικής δυσφήμησης. Στην υπόθεση αυτή, εμπειρογνώμονες της Forensic Architecture, κατάφεραν μέσω ψηφιακού τρισδιάστατου μοντέλου να αποδείξουν την ύπαρξη οπών στο Κρεματόριο 2, τις οποίες χρησιμοποιούσε το ναζιστικό γερμανικό καθεστώς στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο για την διοχέτευση τοξικού αερίου. Έτσι εμμέσως, με ψηφιακά μέσα και επεξεργασία πραγματικών δεδομένων στην οροφή του κτηρίου, αποδείχτηκε κάτι που ήταν κρίσιμο για την τελική έκβαση της υπόθεσης.

Τα έργα της Forensic Architecture πέραν της αξιοποίησης τους στην δικαστική αίθουσα, έχουν εκτεθεί και συνεχίζουν να εκτίθενται ως αισθητικά, και πολιτιστικά, έργα σε διεθνείς καλλιτεχνικές Biennale και Μουσεία Τέχνης και Πολιτισμού. Συγκεκριμένα, έχουν κοσμίσει το Museum im Kulturspeicher (MiK) στο Würzburg της Γερμανίας, το De Nieuwe Kerk στο Amsterdam της Ολλανδίας, το Museo Universitario Arte Contemporáneo (MUAC) στο Mexico και πολλά άλλα.